شاخص توسعه انسانیhuman development index
شاخصی ترکیبی است برای سنجیدن موفقیت هر کشور ، در سه معیار پایه از توسعه انسانی :
1-زندگی طولانی و سالم 2- دسترسی به دانش و معرفت 3- سطح زندگی مناسب
از سال 1990 هر ساله گزارشی با نام گزارش توسعه انسانی توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد منتشر می شود و در آن کشورها در شاخص های مختلفی مانند شاخص های آموزشی ، بهداشتی ، اقتصادی ، اجتماعی ، محیط زیست ، سیاسی و ........ مورد مقایسه قرار می گیرند در اولین گزارش توسعه انسانی در سال 1990 آمده است مردم ، یعنی مردان وزنان ، ثروت واقعی هر ملت را تشکیل می دهند هدف توسعه ، خلق شرایطی است که مردم بتوانند در آن از عمر طولانی بهره مند شوند.
در گزارش توسعه انسانی ، کشورها را بر اساس میزان شاخص توسعه انسانی به گروه های کشورهای با توسعه انسانی بسیار زیاد- کشورهای با توسعه انسانی زیاد – کشورهای با توسعه انسانی متوسط – وکشورهای با توسعه انسانی کم تقسیم می کنند در گزارش 2010 ایران در گروه کشورهای با توسعه انسانی زیاد قرار گرفته است
روش محاسبه شاخص توسعه انسانی
شاخص توسعه انسانی یک شاخص ترکیبی است وازچهار شاخص 1- امید به زندگی در هنگام تولد 2- درآمد سرانه کشور 3- میانگین تعداد سال های تحصیل کشور4- امید به تعداد سالهای تحصیل کشور تشکیل می شود که به ترتیب معیارهای سلامت ، سطح زندگی و آموزش را تشکیل می دهند.
اثرات جنگ بر روی کشورهای همسایه و بازتان آن در hdi
کشورهایی که در مناطق بحرانزده قرار دارند حتی اگر خود دچار بحران نباشند به علت نگرانی از سرایت نا امنی وبی ثباتی به داخل خاک خود ناگزیر از پرداخت هزینه هایی برای حفظ آمادگی دفاعی خود می شوند و از سوی دیگر میزان سرمایه گذاری خارجی در چنین کشورهایی کاهش می یابدو شبکه داد و ستد کالا با مشکل مواجه می شوند، این رخدادها دارای تأثیرات مستقیم در شاخص توسعه انسانی هستند.
جایگاه ایران در رتبه بندی شاخص توسعه انسانی
ایران با داشتن شاخص توسعه انسانی برابر 702/. رتبه 70 (هفتادم) را در بین 169 کشور در سال 2010 دارا می باشد ایران در رده بندی کشوری بهتر از کشورهایی مانند برزیل- چین – مالزی- هند- مقدونیه – موریس- گرجستان- و ونزوئلا و پس از کشورهای بوسنی و هرزگوین – قزاقستان- آذربایجان- و عربستان سعودی قرار گرفت ، همچنین ایران با 10 رتبه پیشرفت نسبت به سال 2005 یکی از هفت کشور دنیا با بیشترین پیشرفت در شاخص توسعه انسانی می باشد تا جایی که ایران از گروه کشورهای دارای توسعه انسانی متوسط به گروه کشورهای با توسعه انسانی بالا منتقل شده است.
نرخ سواد–آموزش پایه در ایران بر طبق قانون اساسی اجباری است نرخ سواد در ایران 3/82 درصد است ایران از نظر سواد رتبه 91 جهان است.
امید به زندگی – امید به زندگی در لحظه تولد در ایران 72 سال است که از این لحاظ دررتبه 108 جهان قرار دارد کشور ژاپن با امید به زندگی 2/83 سال در رتبه اول جهان قرار گرفته است.
درآمد سرانه- درآمد سرانه هر ایرانی از لحاظ «قدرت خرید» برابر 11490 دلار است ایران با این سرانه در رتبه 58 جهان قرار می گیرد این در حالی است که تولید ناخالص داخلی ایران در رتبه 19 جهان جای دارد.